1. ALTHAEA ( ADİ HATMİ, GÜL HATMİ )
YETİŞTİRİCİLİĞİ
Bilimsel Sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Malvales
Familya: Malvaceae
Cins: Althaea sp.
1.1. Genel Özellikleri
Ilıman iklim bitkisidir. Ege bölgesinde haziran ve ağustos aylarında çiçeklenir. Ülkemizde 6, dünyada yaklaşık olarak 52 türü doğal olarak bulunmaktadır. İki veya çok yıllık, bodur bitkidir.
Fotoğraf 1.1: Althaea bitkisi
Yaprakları tüylüdür ve almaşıklı dizilmiştir. Yapraklar tam ya da lopludur. Çiçekler yaprak koltuğundan çıkar. Çiçekler tek olarak ya da sürgünlerin ucunda salkım şeklindedir. Çiçek rengi pembe, kırmızı, kestane rengindedir. Boyları 180 cm olabilmektedir.
YETİŞTİRİCİLİĞİ
Bilimsel Sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Malvales
Familya: Malvaceae
Cins: Althaea sp.
1.1. Genel Özellikleri
Ilıman iklim bitkisidir. Ege bölgesinde haziran ve ağustos aylarında çiçeklenir. Ülkemizde 6, dünyada yaklaşık olarak 52 türü doğal olarak bulunmaktadır. İki veya çok yıllık, bodur bitkidir.
Fotoğraf 1.1: Althaea bitkisi
Yaprakları tüylüdür ve almaşıklı dizilmiştir. Yapraklar tam ya da lopludur. Çiçekler yaprak koltuğundan çıkar. Çiçekler tek olarak ya da sürgünlerin ucunda salkım şeklindedir. Çiçek rengi pembe, kırmızı, kestane rengindedir. Boyları 180 cm olabilmektedir.
Resim 1.1: Althaea bitkisinin genel görünümü
Althaea cinsine verilen bu isim Yunanca ebegümeci veya pamuk çiçeği veya iyileştirme, tedavi kelimelerinden gelmektedir. Bu bitki hem ilaç sanayinde hem de şarapçılıkta boya ürünü olarak kullanılmaktadır.
1.2. Üretimi
Tohumla üretilir. Tohumlar 18 0C‘de üç hafta çimlenme yeteneğine sahiptir. Althaea chinensis’in tohumları mart ayında ve Althaea rosea’nın tohumları ise ekim ayında yastıklara ekilir. Tohumlar 2,5 cm derinliğinde açılmış olan çizilerin içine ekilir. Ayrıca tohumlar kasalara ekilebilir. Tohumlar karanlıkta çimlendikleri için üzerleri örtülür. Tohumlar ekimden üç hafta sonra şaşırtılacak duruma gelir. Çelikle de üretimi yapılır. Yaşlı fidanların ilk çiçekleri açar açmaz çelik alınabilir. Sonradan ve fazladan çıkan sürgünler çiçek taşımaz. Bu sürgünler üzerinden 5 cm
uzunluğunda çelikler alınır. Çelik alınan ortam hafif kumlu olmalıdır.
1.3. Ekolojik İstekleri
Güneşli, sıcak, rüzgâr almayan yerlerden hoşlanır. Killi ve besince zengin topraklardan hoşlanır. Drenajlı topraklardan hoşlanır.
Althaea cinsine verilen bu isim Yunanca ebegümeci veya pamuk çiçeği veya iyileştirme, tedavi kelimelerinden gelmektedir. Bu bitki hem ilaç sanayinde hem de şarapçılıkta boya ürünü olarak kullanılmaktadır.
1.2. Üretimi
Tohumla üretilir. Tohumlar 18 0C‘de üç hafta çimlenme yeteneğine sahiptir. Althaea chinensis’in tohumları mart ayında ve Althaea rosea’nın tohumları ise ekim ayında yastıklara ekilir. Tohumlar 2,5 cm derinliğinde açılmış olan çizilerin içine ekilir. Ayrıca tohumlar kasalara ekilebilir. Tohumlar karanlıkta çimlendikleri için üzerleri örtülür. Tohumlar ekimden üç hafta sonra şaşırtılacak duruma gelir. Çelikle de üretimi yapılır. Yaşlı fidanların ilk çiçekleri açar açmaz çelik alınabilir. Sonradan ve fazladan çıkan sürgünler çiçek taşımaz. Bu sürgünler üzerinden 5 cm
uzunluğunda çelikler alınır. Çelik alınan ortam hafif kumlu olmalıdır.
1.3. Ekolojik İstekleri
Güneşli, sıcak, rüzgâr almayan yerlerden hoşlanır. Killi ve besince zengin topraklardan hoşlanır. Drenajlı topraklardan hoşlanır.
1.4. Peyzajda Kullanımı
Park ve bahçelerde yaz çiçekleri arasında küçük gruplar halinde kullanılır. Bahçede göze çirkin görünen alanların kapatılmasında kullanılabilir.
1.5. Önemli Türleri
Althaea chinensis ( Çin Hatmisi)
Anavatanı Çin’dir. Çiçekleri iri, grimsi beyaz, ortası lekeli, uzun salkımlar halinde sıralanmıştır. Yaprakları kalp şeklinde, tüysüzdür. Bitki 1 – 1,5 metre kadar boylanabilmektedir.
Fotoğraf 1.2: Althaea chinensis
Bu bitkinin “ rubra” çeşidinde çiçekler kırmızı renkli, siyahımsı çizgili ve damarlıdır.
Althaea rosea ( Gül Hatmisi)
Vatanı Anadolu, Girit adası, Balkan adaları ve Asya’dır. Dayanıklı 200’den fazla türü bulunmaktadır.
Park ve bahçelerde yaz çiçekleri arasında küçük gruplar halinde kullanılır. Bahçede göze çirkin görünen alanların kapatılmasında kullanılabilir.
1.5. Önemli Türleri
Althaea chinensis ( Çin Hatmisi)
Anavatanı Çin’dir. Çiçekleri iri, grimsi beyaz, ortası lekeli, uzun salkımlar halinde sıralanmıştır. Yaprakları kalp şeklinde, tüysüzdür. Bitki 1 – 1,5 metre kadar boylanabilmektedir.
Fotoğraf 1.2: Althaea chinensis
Bu bitkinin “ rubra” çeşidinde çiçekler kırmızı renkli, siyahımsı çizgili ve damarlıdır.
Althaea rosea ( Gül Hatmisi)
Vatanı Anadolu, Girit adası, Balkan adaları ve Asya’dır. Dayanıklı 200’den fazla türü bulunmaktadır.
Fotoğraf 1.3: Althaea rosea
Tek yıllık veya çok yıllık bir bitkidir. Yazın ( haziran ve eylül ) çiçeklenir. Ülkemizde çok yıllıktır. Çiçekleri beyaz, pembe, kırmızı, mor, sarı olabilir. Çiçekler yaprak koltuğunda yer alır. Çiçek sapı 150 cm kadar uzayabilir. Yapraklar kalp şeklindedir. Yapraklar ve gövde tüylüdür. Bitki 2 – 2,5 metre boyundadır. Güneşli yerleri ve iyi geçirgen, derin işlenmiş toprakları sever. Yazın bol sulanır.
1.6. Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Pas, sclerotinia, sap çürüklüğü ve örümceklerdir.
Tek yıllık veya çok yıllık bir bitkidir. Yazın ( haziran ve eylül ) çiçeklenir. Ülkemizde çok yıllıktır. Çiçekleri beyaz, pembe, kırmızı, mor, sarı olabilir. Çiçekler yaprak koltuğunda yer alır. Çiçek sapı 150 cm kadar uzayabilir. Yapraklar kalp şeklindedir. Yapraklar ve gövde tüylüdür. Bitki 2 – 2,5 metre boyundadır. Güneşli yerleri ve iyi geçirgen, derin işlenmiş toprakları sever. Yazın bol sulanır.
1.6. Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Pas, sclerotinia, sap çürüklüğü ve örümceklerdir.
Kaynak:Megep