DİANTHUS ( KARANFİL ) YETİŞTİRİCİLİĞİ
Bilimsel Sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Caryophillales
Familya: Caryophyllaceae
Cins: Dianthus sp.
Genel Özellikleri
Çok tanınmış, yoğun kokulu, çiçek parterlerinde, kapalı mekânlarda kaya bahçelerinde ya da kaplarda yetiştirilen ve 300 kadar türü bulunan bir bitkidir. Akdeniz sahillerinde doğal olarak yetişmektedir. Ülkemizde de 67 türü bulunmaktadır. Bu bitki grubunun çok azı otsu karakterdedir. Tek veya iki yıllık bir bitkidir. Bazen de çok yıllık otsu – odunsu karakterde ve çalı formunda olan bitkilerdir. Çiçekleri tek tek veya başak dizilişli, taç yaprakları uzun, dar ve uçları düz veya dişli ya da parçalıdır. Çiçek rengi beyaz, kırmızı, sarı olabilmektedir. Yaprakları şeridimsidir. Yaprak kenarları düzdür. Yaprak rengi gri, mavi ve yeşil olabilir.
Bilimsel Sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Caryophillales
Familya: Caryophyllaceae
Cins: Dianthus sp.
Genel Özellikleri
Çok tanınmış, yoğun kokulu, çiçek parterlerinde, kapalı mekânlarda kaya bahçelerinde ya da kaplarda yetiştirilen ve 300 kadar türü bulunan bir bitkidir. Akdeniz sahillerinde doğal olarak yetişmektedir. Ülkemizde de 67 türü bulunmaktadır. Bu bitki grubunun çok azı otsu karakterdedir. Tek veya iki yıllık bir bitkidir. Bazen de çok yıllık otsu – odunsu karakterde ve çalı formunda olan bitkilerdir. Çiçekleri tek tek veya başak dizilişli, taç yaprakları uzun, dar ve uçları düz veya dişli ya da parçalıdır. Çiçek rengi beyaz, kırmızı, sarı olabilmektedir. Yaprakları şeridimsidir. Yaprak kenarları düzdür. Yaprak rengi gri, mavi ve yeşil olabilir.
Fotoğraf : Dianthus bitkisi
Karanfiller, açıkta ve kapalı ortamlarda, serin seralarda yetiştirilen ve kesme çiçek olarak da kullanılan bitkilerdir. Yediveren ve yaz çiçeği olarak da kullanılır. Çiçekleri, çok renkli olmakla ve kolay üretilebilmekle birlikte çok kokulu olması ile göz kamaştırıcıdır. Karanfilleri, başlıca 4 gruba ayırabiliriz.
Küçük karanfiller: Kaya bahçelerinde kullanılabilir. D. alpinus, D. deltoidesçayırlar gibi yoğun gelişme gösterir. Yeşil yaprakları dar ve mavimsiyeşil renktedir. Çiçek renkleri beyaz, pembe ya da kırmızıdır. Çiçeklenmeleri yaza rastlar. Hemen hepsi kireçli toprakları sever. Bol ışıklı yerleri sever. Yamaçlarda yetiştirilebilir. Sıcak yerler ve kumlu topraklar için pek uygun değildir. Tohum, çelik ve yaz sonunda kökten ayırma ile üretilir.
Yıllık ve iki yıllık karanfiller: D. barbatus, D. caryophyllus, D. Chinensis, eski moda çiçeklerin başında yer alır. Avrupa kökenlidir. Yaşamlarını iki – üç yılsürdürür. Yaprakları mızrak şeklindedir. Tohumla üretilir.
Bordür için kullanılan karanfiller: D. x allwoodiibol güneşten ve geçirgen topraktan hoşlanır. Toprakta bulunan az miktardaki kireç gelişimi için faydalıdır. Tohumla üretilir. İlkbaharda hafif kumlu toprak karışımına tohum atılır. Çelikle de üretim yapılır. Yazın yeşil çelik alınır.
Seralar için uygun çok yıllık karanfiller: D. plumaris fazla zengin olmayan toprakları sever. 10 – 15 derece sıcaklıkta iyi gelişir. Çok yüksek sıcaklıktan hoşlanmaz.
Karanfil Üretimi
Genellikle tohum ekimi ya da çelikle yapılır. Tohumlar, 2,5 cm ara ile nisan ayında atılır. Bitki 5- 6 yaprak olduğunda uygulanacak yere aktarılır. Çelikle üretimde ise, yılın ilk aylarında yapılır. Çelikler 8. yapraktan başlanarak alınır. Köklenmesi kolaydır.
Karanfilin Ekolojik İstekleri
Subtropik iklime sahip bulunan, nispi nemi düşük, yazları kurak ve sıcak geçen yerlerde iyi gelişim gösterir. Güneşli alanlardan ve kireçli topraklardan hoşlanır. Besin maddece zengin toprakları sever.
Karanfiller, açıkta ve kapalı ortamlarda, serin seralarda yetiştirilen ve kesme çiçek olarak da kullanılan bitkilerdir. Yediveren ve yaz çiçeği olarak da kullanılır. Çiçekleri, çok renkli olmakla ve kolay üretilebilmekle birlikte çok kokulu olması ile göz kamaştırıcıdır. Karanfilleri, başlıca 4 gruba ayırabiliriz.
Küçük karanfiller: Kaya bahçelerinde kullanılabilir. D. alpinus, D. deltoidesçayırlar gibi yoğun gelişme gösterir. Yeşil yaprakları dar ve mavimsiyeşil renktedir. Çiçek renkleri beyaz, pembe ya da kırmızıdır. Çiçeklenmeleri yaza rastlar. Hemen hepsi kireçli toprakları sever. Bol ışıklı yerleri sever. Yamaçlarda yetiştirilebilir. Sıcak yerler ve kumlu topraklar için pek uygun değildir. Tohum, çelik ve yaz sonunda kökten ayırma ile üretilir.
Yıllık ve iki yıllık karanfiller: D. barbatus, D. caryophyllus, D. Chinensis, eski moda çiçeklerin başında yer alır. Avrupa kökenlidir. Yaşamlarını iki – üç yılsürdürür. Yaprakları mızrak şeklindedir. Tohumla üretilir.
Bordür için kullanılan karanfiller: D. x allwoodiibol güneşten ve geçirgen topraktan hoşlanır. Toprakta bulunan az miktardaki kireç gelişimi için faydalıdır. Tohumla üretilir. İlkbaharda hafif kumlu toprak karışımına tohum atılır. Çelikle de üretim yapılır. Yazın yeşil çelik alınır.
Seralar için uygun çok yıllık karanfiller: D. plumaris fazla zengin olmayan toprakları sever. 10 – 15 derece sıcaklıkta iyi gelişir. Çok yüksek sıcaklıktan hoşlanmaz.
Karanfil Üretimi
Genellikle tohum ekimi ya da çelikle yapılır. Tohumlar, 2,5 cm ara ile nisan ayında atılır. Bitki 5- 6 yaprak olduğunda uygulanacak yere aktarılır. Çelikle üretimde ise, yılın ilk aylarında yapılır. Çelikler 8. yapraktan başlanarak alınır. Köklenmesi kolaydır.
Karanfilin Ekolojik İstekleri
Subtropik iklime sahip bulunan, nispi nemi düşük, yazları kurak ve sıcak geçen yerlerde iyi gelişim gösterir. Güneşli alanlardan ve kireçli topraklardan hoşlanır. Besin maddece zengin toprakları sever.
Karanfilin Peyzajda Kullanımı
Bahçe ve parklarda geniş kullanma alanı bulur. Kısa boylu ve küçük çiçekli olanlar kaya bahçelerinde de kullanılır. Ayrıca büyük çiçekliler kesme çiçekçilikte de kullanılmaktadır.
Bahçe ve parklarda geniş kullanma alanı bulur. Kısa boylu ve küçük çiçekli olanlar kaya bahçelerinde de kullanılır. Ayrıca büyük çiçekliler kesme çiçekçilikte de kullanılmaktadır.
Karanfilin Önemli Türleri
Dianthus caryophyllus ( Çiçekçi Karanfili, Bahçe Karanfili, Adi Karanfil )
İspanya, İtalya ve Arnavutluk’ta yaygın olarak bulunur. İki yıllık bir bitkidir. 40 – 80 cm kadar boylanır. Çiçeklerinin 1 – 6 adedi bir aradadır. Çiçekler başak şeklindedir. Çiçekler genellikle kırmızı ve kokuludur temmuz , ağustos aylarında açmaktadır. Yalınkat ve katmerli çeşitleri mevcuttur. Yaprakları şerit biçimindedir.
Fotoğraf :Dianthus caryophyllus
Güneşli yerlerde, kuru – taze topraklar üzerinde yetişir. Ocak , mart ya da ekim
aylarında tohum atılır.
Dianthus plumarius
Doğu Avusturya’da doğal olarak bulunmaktadır. 15 – 30 cm kadar boylanmaktadır
Fotoğraf :Dianthus plumarius
Çiçek sürgünleri tek veya beş çiçeklidir. Çiçek rengi kırmızı veya beyazdır. Taç yaprakları çok parçalı olup mayıs – temmuz arasında açmaktadır. Yaprakları şeridimsidir. Yalınkat veya katmerli çiçeklere sahiptir. Güneşli – kuru ve hafif kumlu, normal derin bahçe topraklarında iyi gelişir. Yumrularla, ağustos ayında çelikle üretimi yapılır.
Dianthus arenarius
Doğu Almanya ve Rusya’da doğal olarak bulunmaktadır. 15 – 25 cm boylanabilir.
Fotoğraf : Dianthus arenarius
Çayır örtüsü teşkil eder. Çiçekleri beyaz, keskin kokuludur. Haziran ve eylül aylarında açar. Kumlu ve kurak ortamlarda rahatlıkla yetişmektedir.
Dianthus barbatus ( Hüsnüyusuf, Kıllı Karanfil )
Balkanlar’da doğal olarak bulunmaktadır. Kışlık bir türdür.
Fotoğraf :Dianthus barbatus
Yaşamlarını iki üç yıl sürdürür. 30 – 60 cm boylanabilir. Çiçekleri kırmızı veya pembedir. Haziran ve temmuz aylarında çiçeklidir. Çiçekler dal ve sürgün ucunda oluşmaktadır. Yalınkat ve katmerli çeşitleri mevcuttur. Yaprakları mızrağımsıdır. Üretimi tohumla nisan ve temmuz aylarında yapılır. Açık alanda yastıklara, 15 cm aralıklı çizgiler
içine ekilir.
Dianthus superbus
Avrupa’nın nemli çayırlarında gelişmektedir. Uzun ömürlü bir bitkidir.
Fotoğraf :Dianthus superbus
30 – 60 cm boylanabilmektedir. Çiçekleri taç yaprağı şeklinde, ince dilimlidir.Çiçekler pembe, menekşe veya beyaz renklidir. Güzel kokuludur. Çiçek sürgünlerinde iki veya çok sayıda çiçek bir arada bulunur. Haziran ve eylül arası çiçeklenir. Yaprakları tüysüzdür. Yapraklar şeridimsidir. Gölge ve nemli ortamları sever
Dianthus chinensis ( Çin Karanfili )
Çin’de doğal olarak bulunur. Çok yıllık ya da iki yıllık bir bitkidir. 15 – 40 cm kadar
boylanabilir.
Fotoğraf :Dianthus chinensis
Çiçekleri büyük ve tek tek ya da ikisi bir arada bulunur. Değişik renkte açan çiçekleri
mevcuttur. Yaz aylarında çiçeklenir. Yaprakları açık gri olup şeridimsidir. Güneşli ve yarı
gölge yerlerde yetişir. Kuru bahçe topraklarında iyi gelişir. Tohumla üretilir. Eylül, ekim ya
da mart ayında tohum atılır. Sonbaharda ekilen tohumlar 6- 7 cm boya ulaşınca yastıklara
uygulanır.
Dianthus deltoides
Avrupa ve mutedil iklim bitkisidir. 20 – 50 cm kadar boylanır.
Fotoğraf :Dianthus deltoides
Çiçek sürgünleri dallı ve çiçekler kırmızı renklidir. Haziran ve temmuz aylarında
çiçeklenir. Yaprakları grimsi yeşil ve kısmen tüylüdür.
Karanfilde Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Alternaria, yaprak ve sap leke hastalığı, fusarium, kırmızı örümcek ve yaprak
bitleridir.
Dianthus caryophyllus ( Çiçekçi Karanfili, Bahçe Karanfili, Adi Karanfil )
İspanya, İtalya ve Arnavutluk’ta yaygın olarak bulunur. İki yıllık bir bitkidir. 40 – 80 cm kadar boylanır. Çiçeklerinin 1 – 6 adedi bir aradadır. Çiçekler başak şeklindedir. Çiçekler genellikle kırmızı ve kokuludur temmuz , ağustos aylarında açmaktadır. Yalınkat ve katmerli çeşitleri mevcuttur. Yaprakları şerit biçimindedir.
Fotoğraf :Dianthus caryophyllus
Güneşli yerlerde, kuru – taze topraklar üzerinde yetişir. Ocak , mart ya da ekim
aylarında tohum atılır.
Dianthus plumarius
Doğu Avusturya’da doğal olarak bulunmaktadır. 15 – 30 cm kadar boylanmaktadır
Fotoğraf :Dianthus plumarius
Çiçek sürgünleri tek veya beş çiçeklidir. Çiçek rengi kırmızı veya beyazdır. Taç yaprakları çok parçalı olup mayıs – temmuz arasında açmaktadır. Yaprakları şeridimsidir. Yalınkat veya katmerli çiçeklere sahiptir. Güneşli – kuru ve hafif kumlu, normal derin bahçe topraklarında iyi gelişir. Yumrularla, ağustos ayında çelikle üretimi yapılır.
Dianthus arenarius
Doğu Almanya ve Rusya’da doğal olarak bulunmaktadır. 15 – 25 cm boylanabilir.
Fotoğraf : Dianthus arenarius
Çayır örtüsü teşkil eder. Çiçekleri beyaz, keskin kokuludur. Haziran ve eylül aylarında açar. Kumlu ve kurak ortamlarda rahatlıkla yetişmektedir.
Dianthus barbatus ( Hüsnüyusuf, Kıllı Karanfil )
Balkanlar’da doğal olarak bulunmaktadır. Kışlık bir türdür.
Fotoğraf :Dianthus barbatus
Yaşamlarını iki üç yıl sürdürür. 30 – 60 cm boylanabilir. Çiçekleri kırmızı veya pembedir. Haziran ve temmuz aylarında çiçeklidir. Çiçekler dal ve sürgün ucunda oluşmaktadır. Yalınkat ve katmerli çeşitleri mevcuttur. Yaprakları mızrağımsıdır. Üretimi tohumla nisan ve temmuz aylarında yapılır. Açık alanda yastıklara, 15 cm aralıklı çizgiler
içine ekilir.
Dianthus superbus
Avrupa’nın nemli çayırlarında gelişmektedir. Uzun ömürlü bir bitkidir.
Fotoğraf :Dianthus superbus
30 – 60 cm boylanabilmektedir. Çiçekleri taç yaprağı şeklinde, ince dilimlidir.Çiçekler pembe, menekşe veya beyaz renklidir. Güzel kokuludur. Çiçek sürgünlerinde iki veya çok sayıda çiçek bir arada bulunur. Haziran ve eylül arası çiçeklenir. Yaprakları tüysüzdür. Yapraklar şeridimsidir. Gölge ve nemli ortamları sever
Dianthus chinensis ( Çin Karanfili )
Çin’de doğal olarak bulunur. Çok yıllık ya da iki yıllık bir bitkidir. 15 – 40 cm kadar
boylanabilir.
Fotoğraf :Dianthus chinensis
Çiçekleri büyük ve tek tek ya da ikisi bir arada bulunur. Değişik renkte açan çiçekleri
mevcuttur. Yaz aylarında çiçeklenir. Yaprakları açık gri olup şeridimsidir. Güneşli ve yarı
gölge yerlerde yetişir. Kuru bahçe topraklarında iyi gelişir. Tohumla üretilir. Eylül, ekim ya
da mart ayında tohum atılır. Sonbaharda ekilen tohumlar 6- 7 cm boya ulaşınca yastıklara
uygulanır.
Dianthus deltoides
Avrupa ve mutedil iklim bitkisidir. 20 – 50 cm kadar boylanır.
Fotoğraf :Dianthus deltoides
Çiçek sürgünleri dallı ve çiçekler kırmızı renklidir. Haziran ve temmuz aylarında
çiçeklenir. Yaprakları grimsi yeşil ve kısmen tüylüdür.
Karanfilde Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Alternaria, yaprak ve sap leke hastalığı, fusarium, kırmızı örümcek ve yaprak
bitleridir.